Rabbânî Bir Alim Alkame b. Kays

Rabbânî Bir Alim

Alkame b. Kays

Necmeddin Beytullah Ünnü

Alkame b. Kays, Resûlullah´ın (sas) döneminde doğmuş ve yasamış ancak Hz. Peygamberle görüşme fırsatına mazhar olmayan büyük bir İslâm şahsiyetidir. Bundan dolayı alimlerimiz onu “Muhadramûn” denilen o özel nesilden sayarlar. Aslı Yemenli olan Alkame b. Kays hayatının büyük ekseriyetini Irak´ın Kûfe şehrinde sürdürmüştür.

Hz. Ömer (ra), Hz. Osman (ra), Hz. Ali (ra) ve annemiz Hz. Aişe (r.anhâ) başta olmak üzere ashâb-ı kirâmın büyükleriyle birebir görüşme fırsatı bulmuş ve onlardan hadis dinleyerek rivayette bulunmuştur. Rivayetlere göre Hz. Ali (ra) ile birlikte 37/657 yılında Sıffîn Savaşı’na iştirak edip onunla birlikte gaza etmiştir. Bu savaşta aldığı darbe sonucu yaralanarak topal kaldığı kaynaklarımızda haber verilir. İbn Sa´d (öl. 230/845) Tabakât kitabında bunu şu şekilde aktarır:

Bize Talk b. Gannâm haber verdi; dedi ki: Bize Şerîk anlattı. O da Mansûr´dan şöyle dediğini rivayet etti: İbrâhim´e, Alkame Sıffîn Savaşı’na katıldı mı?” diye sordum. “Evet, katıldı. Kılıcı kana bulandı ve ayağı topal oldu. Kardeşi Übeyü´s-Salâ yaralandı.” dedi. …. [İbn Sa´d; Kitabü´t-Tabakâti´l-Kebîr, 8/ 192].

Ashâb-ı kirâmın arasında Alkame b. Kays´ın en çok istifade ettiği kişi ise hiç şüphesiz Hz. Abdullah b. Mes’ûd (ra) olmuştur. Nitekim Alkame o büyük sahâbînin derslerine katılmaya büyük bir gayretle devam etti ve sonunda Abdullah b. Mes‘ûd’un fıkıh, kıraat ve tefsir alanının Kûfe´deki en önde gelen talebesi haline gelmiştir. Alkame´nin seçkin taleblerinden olan İbrâhim en-Nehaî (öl. 96/715) hocası ve aynı zamanda dayısı olan Alkame b. Kays´ın şöyle dediğini rivayet eder: “Abdullah, siması davranışı ile Resûlullah’a (sas) benzetiliyordu. Alkame de Abdullah´a benzetiliyordu [İbn Sa´d, 8/ 189].

İlmî yönünün yanında Alkame, güzel Kur´ân sesiyle de bilinirdi. Hocası İbn Mes’ûd onun Kur´ân tilavetini dinlemekten haz alır ve hoşlanırdı. İbn Kays okumasını bitirdiğinde Abdullah b. Mes’ûd kendisine şöyle hitap ederdi: “Bize ziyade et. Anam babam sana feda olsun! Nitekim ben Resûlullah´ın (sas) ´Güzel ses Kur´ân´ın süsüdür.´ dediğini…