Fedek (Bugünkü Hâit), Hicâz bölgesinin kuzeyinde Medine ile Hayber arasında, Medine’ye yaklaşık 200 km. mesafede bulunan küçük bir yerleşim yeridir. Fedek sehrinde ilk yerlesimin ne zaman oldugu konusunda kaynaklarda var olan bilgiler oldukça azdır.

İslâm öncesi dönemde Hz. Nuhʼun torunlarından Fedek b. Hâm, ilk olarak buraya gelip yerlestigi için sehre bu ismin verildigi söylenmistir. Daha sonra Amâlika kabilesi mensuplarının burada yasadıgı ve sonrasında Yahudilerin Fedekʼe yerlestigi bilinmektedir. Zengin su kaynaklarıyla beslenen ve verimli arazilere sahip Fedekʼte bugday ve hurma ziraatı meshurdu.

Bugün de bu özelligini muhafaza etmektedir. Fedek, sahip oldugu stratejik konumu nedeniyle Hicâz bölgesindeki yahudiler için çok önemli askerî bir alandı. Islâm tarihi açısından Fedekʼle ilk temas,hicretin 6. yılı Saban ayında (Aralık 627) gerçeklesmistir.

Hz. Peygamber (s.a.v.), Saʿd b. Bekir oğullarının müslümanlara karsı Hayberʼde bulunan yahudilerle ittifak kurdugu ve onlara yardım etmek için Fedekʼte toplandıklarından haberdar oldu. Bu gelisme üzerine Hz. Aliʼnin komutasındaki 100 kisilik askerî birligi, Benî Saʿd b. Bekir üzerine gönderdi. Müslümanlar Fedek yakınlarına ulastıklarında ele geçirdikleri casustan yahudilerin toplandıkları yeri ögrendiler ve oraya doğru hareket ettiler. Bunu haber alan yahudiler, geride çok sayıda ganimet bırakarak bulundukları yeri terk ettiler. Hz. Ali de ele geçirdigi ganimetlerle birlikte Medineʼye döndü.

Allah Resûlüʼnün Fedek ile olan ikinci önemli teması Hayber fethinde olmustur. Hz. Peygamber, Hayber muhasarası devam ettigi sırada ensardan Muhayyisa b. Mesʿûd’u müfreze ile birlikte Fedekʼe yolladı.Muhayyisa, Fedek halkını Islâmʼa davet etti. Fakat onlar ilk basta bunu önemsemediler. Hayberʼden gelen haberler üzerine durumun ciddiyetini kavradılar ve savasmadan Allah Resûlü ile anlasma yapmak istediler. Hz. Peygamber de mahsullerinin yarısını vermek ve müslümanlar istediği anda bölgeyi terk etmek sartıyla onlarla anlasma yaptı.

Bibliyografya

Ibn Hisâm, es-Sîre, III, 352, 368; Belâzürî, Fütûhuʼl-büldân (trc. Mustafa Fayda), s. 41-50; Yaʿkūbî, Muʿcemü’l-büldân, IV, 238-240; Yâkût el-Hamevî, Muʿcemüʼl-büldân, IV, 238; Semhûdî, Hulâsetüʼl-Vefâ, II, 696; Hüseyin Algül, “Fedek”, DIA, XII, 294-295; J. Schleifer,

“Fedek”, IA, IV, 537; M. Bakır es-Sadr, Fedek fi’t-târîh, Beyrut 1990, s. 26-27; L. Veccia Vaglieri,

“Fadak”, EI2(Ing), II, 725-727.