ORYANTALİZMDEN SELF ORYANTALİZME SAVRULMANIN SERENCAMI

Batı’da 17. ve 18. yüzyılda temelleri atılan oryantalizm çalışmaları, özellikle 19. yüzyılda büyük ivme kazanmıştır. İslam tarihi, kelam, hadis, tefsir, felsefe, tasavvuf, mezhepler tarihi gibi birçok alanda binlerce eser yazıldı, konferanslar verildi, üniversitelerde özel kürsüler açıldı. Klasik oryantalizmin kurucusu olan Avrupalı ilim adamları uzun bir liste oluşturuyor. Bunlar arasında Fransız oryantalizmin babası Slivestre de Sacy (1758-1838), değerini bugün de koruyan Arabic-English Lexicon adlı sözlüğün yazarı E. W. Lane (1801-1876), Hindistan’da görevli bir misyoner olan ve Hindistanlı Müslüman alimlerle pek çok polemiğe giren Alman Karl P  ander (ö.1865), J. Von Hammer-Purgstall (1774-1856), büyük tartışmalar yol açan Mahomet kitabının yazarı William Muir (1819-1905), 19. Yüzyılın önde gelen isimleri arasındadır. Fransız Ernest Renan (1823-1892), hem oryantalizmin hem de İslam-Batı ilişkileri tarihinde önemli roller oynayan bir diğer isimdir. Renand, Fransa’nın ünlü üniversitelerinden Sorbonne’da verdiği “İslam ve Bilim” konferansında İslam’ın bilim ve felsefe üretemeyeceğini, düşünce adına ne varsa bunun İslam öncesi Fars kültüründen geldiğini veya başka kültürlerden alındığını savundu. Bu konuşma aslında 19. yüzyılda Avrupalıların ve Batılıların İslam’a bakışını açık şekilde ortaya koymaktadır.

Batılı ülkelerin çoğunlukla sömürgeci faaliyetleri nedeniyle etkileşimde olduğu Müslümanları sosyal, siyasi ve dini olarak daha iyi tanımak ve Müslümanların yaşadığı ülke ve bölgeleri hakimiyetini almak için buna…