Şehrin adını, kurucusu Hayber b. Kâniye b. Mehlâil’den aldığı rivayet edilmektedir. Hayber, coğrafî konumunun getirdiği ticarî avantaj ve sahip olduğu verimli araziler nedeniyle erken dönemlerden itibaren pek çok topluluğa ev sahipliği yapmıştır. Son olarak şehre yahudiler yerleşmiş ve burada varlıklarını uzun süre devam ettirmişlerdir.

Sebze ve meyve üretimi açısından oldukça zengin olan Hayber’de hurma yetiştiriciliği de önemli bir yer tutmaktaydı. Bunun yanında kumaş, silah ve ziynet eşyalarının alınıp satılması ile sarraflık da yapılmaktaydı.

İslâm tarihi açısından Hayber, Medine’den çıkarılan (4/625) Benî Nadîr yahudilerinin buraya yerleşmesinden ve bölgede müslümanlar aleyhine faaliyetlerde bulunmasından sonra siyasî açıdan önemli bir merkeze dönüşmüştür.

Nitekim Hayber, hicretin 7. yılının başlarında (628) Hz. Peygamber tarafından muhasara edildi.

Yaklaşık bir ay süren kuşatma sonunda şehirde bulunan kaleler ele geçirildi. Allah Resûlü, yahudileri şehirden çıkarmayı düşünüyordu. Ancak onların yetiştirecekleri mahsulün yarısını vermeleri şartıyla kendi topraklarında kalmaları yolundaki tekliflerini kabul etti.

Hz. Ömer’in hilafetine kadar yahudiler, Hayber’de kalmaya devam ettiler. Ancak Hz. Ömer, bölgede huzursuzluk çıkarmaları nedeniyle onları, Suriye taraflarına sürdü (20/641).